Het klinkt als een sprookje: ‘ze leefden nog lang en gelukkig (en gezond)’. Toch zijn er een paar plekken in de wereld waar ze dit echt voor elkaar krijgen: de blauwe zones.
Deze blauwe zones zijn vijf gebieden waar mensen gezonder zijn en ouder worden in vergelijking met de rest van de wereld.
Wat zijn de blauwe zones?
In 2004 ontdekten Belgische onderzoekers dat er op een deel van het Italiaanse eiland Sardinië een gebied is waar het aantal honderdjarigen een stuk hoger lag dan op de rest van het eiland (en de rest van de wereld). National Geographic rapporteerde later over nog vier gebieden in de wereld met dezelfde kenmerken: mensen in die gebieden hebben een langer leven. Journalist Dan Buettner gaf ze uiteindelijk de naam ‘Blue zones’ of blauwe zones en omschreef 9 kenmerken die de zones typeren als het gaat om leefstijl, levensgeluk en gezondheid.
Als je tijd hebt: in dit TEDx filmpje van 20 minuten legt journalist Dan Buettner uit wat de bluwe zones zijn.
Waar op de wereld liggen de blauwe zones?
Tot de ‘blue zones’ of ‘blauwe zones’ behoren de volgende gebieden:
- Sardinië (Italië)
- Okinawa (Japan)
- Nicoya (Costa Rica)
- Ikaria (Griekenland)
- Loma Linda (Verenigde Staten)
9 kenmerken van de blauwe zones
Aan de hand van de bezoeken en onderzoeken onder de bevolking van deze zones komt National Geographic tot 9 kenmerken die de sleutel zijn tot gezond oud worden en lang leven. Dat zijn onderstaande leefgewoontes:
1. Lichaamsbeweging
De vraag die ik direct heb: welke sporten doen ze in de blauwe zones?
Geen.
Geen sportschool, geen wielrennen, geen marathon…niks.
Ik als sportliefhebber ben verrast, maar ze doen wel veel aan lichaamsbeweging. Ze wandelen in de natuur, tuinieren en koken zonder hulp van mechanische apparatuur. Alles gaat dus nog ‘ouderwets’ met de hand.
2. Doelen hebben
Iedereen heeft een doel. Je komt uit bed met een reden. In Okinawa hebben ze daar zelfs een aparte term voor: ikigai. Vrije vertaling: de reden om ’s ochtends uit bed te komen. Of dat nu gaat om een oma die haar achter-achter-kleinkind wil vasthouden of een moeder of vader die voor haar gezin wil zorgen. Ze hebben een heel duidelijk doel om uit bed te komen.
3. Dagelijks reflectie, ontspanning of spiritualiteit
Stress en spanning kennen ze ook in de blauwe zones. Daarin is geen verschil met onze leefgewoontes in Nederland. Maar wat ze daartegen doen is verschillend met onze gewoontes. Ze hebben allemaal op een of andere manier dagelijkse routines ingebouwd om te ‘ontstressen’. In Okinawa doen ze dat met yoga. In Amerika met gebeden en in Sardinië met de dagelijkse siësta. Op die manier hebben ze allemaal gedurende de dag momenten van ontspanning ingebouwd in de blauwe zones.
4. Kleine porties
Ze eten allemaal kleinere porties eten. Borden en glazen zijn kleiner dan wat wij gewend zijn en zo is een bord snel vol. In Okinawa hebben ze zelfs een term voor wanneer je moet stoppen met eten: hara harchi bu. Dat houdt in dat je stopt met eten als je voor 80% vol zit. Dat bereik je wanneer je stopt als je nog wel wat trek hebt, maar geen honger meer hebt.
5. Voeding: groenten en fruit
De hamvraag is natuurlijk: wat eten ze in de blauwe zones? Hebben ze een magisch ontbijt, lunch of avondeten? Een bijzonder dieet? Nop. Er zijn uiteraard boeken en websites die allerlei menu’s, recepten en gerechten bieden die gebasseerd zijn op de regels van de blauwe zones. Toch zijn de basisregels heel simpel:
- Groente en fruit is de basis van hun voeding.
- Er wordt weinig vlees en vis gegeten en vlees vooral van grasgevoerde dieren.
- Men eet geen supplementen in de vorm van vitaminen en mineralen.
6. Alcohol
In bijna alle gebieden drinkt men alcohol. Wijn is daarbij de voornaamst gedronken alcoholische versnapering en wordt meestal bij de maaltijd gedronken en met mate. Maximaal 1-2 glazen per dag.
7. Niet roken en geen overgewicht in de blauwe zones
Het zal geen verrassing zijn, maar in de blauwe zones wordt niet gerookt. Daarnaast is er geen overgewicht. Het BMI (die de mate van overgewicht vaststelt) zit steevast in de onderste regionen van de veilige zone.
8. Gemeenschap en geborgenheid
De mensen delen met elkaar. Ze maken deel uit van een hechte gemeenschap en familie. Binnen die gemeenschap leven ze, werken ze en onderhouden ze hun hele leven contact. Mensen voelen zich daardoor enorm geborgen. Daarnaast ‘steken ze elkaar aan’ met de bovengenoemde gezonde gewoontes.
9. Pensioen
Mensen blijven werken of actief, tot zeer hoge leeftijd. Ze worden niet gedwongen om op een bepaalde leeftijd te stoppen met wat ze leuk vinden. In Nederland ruilen we rond ons 65ste onze baan in voor een luie stoel. Daar is in de blauwe zones absoluut geen sprake van. Dit is natuurlijk nauw verbonden met puntje 2.
Is er wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de blauwe zones?
Nee. Er is geen wetenschappelijk bewijs voor deze blauwe zones. Daarom is het ook goed om deze kritisch te benaderen. De onderzoeken die zijn uitgevoerd door National Geographic zijn gedaan om vermaak en informatie te combineren op televisie. Dat is goed gelukt en veel informatie is aannemelijk, maar echte conclusies kunnen we er niet aan verbinden. Toch kun je zelf met logisch verstand nagaan en aanvoelen dat deze kenmerken een lang en gelukkig leven in elk geval niet in de weg zullen staan.
Wat kun je zelf met deze informatie?
Ik ga hier echt niet beweren dat je je moeder weer in huis moet nemen of dat je op je 65ste niet met pensioen mag. Toch denk ik dat je met alle kenmerken iets in je dagelijkse leven kan doen. Loop ze eens langs. Welke van deze 9 kenmerken is voor jouw gevoel het minst in evenwicht? En wat ga je daar aan doen?
Ik hoor het graag!
Marjolijn
op 25 Jul 2020