Wat is alcohol?

Alcohol is een energieleverende stof die we niet nodig hebben. Het wordt dus niet tot de 'goede voedingsstoffen' gerekend, maar het levert wel een bijdrage aan het energiegehalte van voeding. 1 gram alcohol levert 29 kJ (7kcal) aan energie. Dit zijn echter “loze calorieën”: alcohol levert alleen maar energie, maar geen voedingsstoffen waar het lichaam iets aan heeft.

Bouw van alcohol

Net als vetten en koolhydraten is alcohol opgebouwd uit drie chemische elementen, namelijk:

• Koolstof (C)
• Waterstof (H)
• Zuurstof (O)

Functie van alcohol

Alcohol is natuurlijk voornemalijk een genotsmiddel. Toch wordt bij matig gebruik van alcohol (maximaal 1-2 glazen per dag) ook het risico op hart- en vaatziekten verkleind. Vroeger dacht men dat dit alleen voor rode wijn gold, maar uit onderzoek blijkt dat niet het soort drank van belang is, maar dat het gaat om de alcohol zelf.

Bij een gebruik van dagelijks meer dan 2 glazen loopt men hogere kans op bepaalde vormen van kanker, aantasting van de lever en verminderde vruchtbaarheid. Bij zwangere vrouwen vergroot het de kans op miskramen en vroeggeboorte.

Alcohol heeft vooral een genotsfunctie, maar kan net als eiwitten, vetten en koolhydraten ook dienen als brandstof. Dit maakt het echter nog niet tot een goede energiebron; aan alcohol kleven nogal wat nadelen. Alcohol wordt verwerkt in de lever. Daarbij zijn B-vitamines nodig. Dat betekent voor de voeding dat dit voldoende aanwezig moet zijn. Bij veel alcoholgebruik kan een tekort ontstaan aan deze B-vitamines eb we hebben ze nodig voor de stofwisseling van eiwit en koolhydraten. Bij teveel alcohol kunnen deze processen niet meer goed verlopen. Bij extreem alcoholgebruik kan dan ook ondervoeding ontstaan (men eet daarnaast vaak ook slecht). Aandoeningen die men daarvan kan krijgen zijn: leverafwijkingen, mond- en slokdarmkanker, maagkanker en een slecht functionerende dunne darm, waardoor de opname van voedingsstoffen in het bloed wordt bemoeilijkt. Daarnaast ontstaan ook vaak sociale problemen en overgewicht.

Alcoholbronnen

Alcohol ontstaat door:

• gisting van koolhydraten uit vruchtensuikers (wijn)
• of gisting van koolhydraten uit zetmeel van granen (bier).

Het alcoholpercentage is dan maximaal 15%. Door het toevoegen van extra alcohol aan wijn ontstaat sherry en port. Gedestilleerde dranken bevatten meer alcohol. Dat komt doordat alcohol uit de gegiste vloeistoffen wordt gedistilleerd (15-50% alcohol). De hoeveelheid calorieën is afhankelijk van hoeveelheid alcohol en koolhydraten (vooral suikers) de dranken bevatten.

Bier

Dit wordt gemaakt uit gerst, dat gegist wordt en bevat 3-6% alcohol. Buitenlandse (Belgische/ Engelse) bieren bevatten vaak meer alcohol (6-9%). Bier bevat vitamine B, uit biergist. Dit is echter niet genoeg voor de afbraak van alcohol.

Wijn

Wijn wordt gemaakt uit druivensap met wijngist (10-12% alcohol).

Gedestilleerd

Gedestilleerde danken worden gemaakt door destillatie van alcoholhoudende vloeistoffen. Deze worden verhit, waarna ze verdampen en door afkoeling weer neerslaan. Deze ‘neerslag’ is het destillaat.

Alcohol en risico op overgewicht

Alcohol bevat loze calorieën, dus wel energie, maar nauwelijks goede voedingsstoffen. Daarnaast wekt alcohol de eetlust op (borrelhapjes). De energie uit alcohol wordt in het lichaam omgezet in warmte. Normaal gesproken zorgt de verbranding van koolhydraten en vetten voor warmte. Nu er alcohol in het lichaam is, hoeven deze niet verbrand te worden om warmte op te wekken. De overbodige koolhydraten en vetten worden dan omgezet in vet en opgeslagen, vooral in de buik. Juist het vet op de buik verhoogt de kans op hart- en vaatziekten.